Zasady zmiany wysokości wynagrodzenia nauczyciela, w związku z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego uregulowano w art. 39 ust. 1–1a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – dalej KN. Zgodnie z tymi przepisami zmiana wysokości wynagrodzenia nauczyciela w trakcie trwania stosunku pracy, w związku z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego następuje z mocy prawa z pierwszym dniem roku szkolnego następującego po roku szkolnym, w którym nauczyciel uzyskał wyższy stopień awansu lub odpowiednio z dniem 1 stycznia roku, następującego po roku kalendarzowym, w którym nauczyciel uzyskał wyższy stopień awansu. Zmiana wysokości wynagrodzenia nauczyciela, w związku z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego następuje bez względu na to, czy strony stosunku pracy złożą w tym zakresie jakiekolwiek oświadczenia woli. Zgodnie bowiem z art. 18 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy prawa pracy. Tym samym postanowienia umów o pracę oraz aktów mianowania nauczycieli nie mogą być mniej korzystne niż przepisy zawarte w KN, rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z Nr 22 poz. 181 z późn. zm.) oraz regulaminach "płacowych" przyjmowanych przez rady gmin i powiatów w oparciu o art. 30 ust. 6 KN. Postanowienia umów o pracę (aktów mianowania) mniej korzystne dla nauczyciela niż przepisy prawa pracy zawarte ww. aktach prawnych są nieważne, a zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy tych aktów (art. 18 § 2 k.p.).

Jeżeli w akcie mianowania (umowie o pracę) sztywno określono wysokość wynagrodzenia nauczyciela, bez zastosowania mechanizmu automatycznie zmieniającego tę wysokość w związku z uzyskaniem przez nauczyciela wyższego stopnia awansu zawodowego, to wskazanym jest jednak, aby strony stosunku pracy dostosowały postanowienia aktu mianowania (umowy o pracę), określające wysokość wynagrodzenia nauczyciela do wysokości wynikającej z art. 39 ust. 1-1a KN. Mogą one tego dokonać np. zawierając w formie pisemnej porozumienie zmieniające.

W art. 29 § 3² k.p. ustawodawca zawarł katalog zmian warunków zatrudnienia o jakich pracodawca winien informować pracowników na piśmie. Katalog ten nie obejmuje następującej z mocy art. 39 ust. 1–1a KN zmiany wysokości wynagrodzenia nauczyciela.