Chcemy zatrudnić nauczyciela psychologii w zespole szkół specjalnych. Zgłosiła się do pracy osoba posiadająca dyplom ukończenia Uniwersytetu Jagiellońskiego - wydział zarządzania i komunikacji społecznej - kierunek psychologia w zakresie psychologii stosowanej.
Czy ta osoba posiada kwalifikacje do zatrudnienia w szkole specjalnej?

Niestety na podstawie samej nazwy specjalności trudno jest jednoznacznie określić, czy omawiana osoba uzyskała kwalifikacje do pracy na stanowisku nauczyciela-psychologa w szkole specjalnej. W tym przypadku istotny będzie przebieg studiów, który dokumentowany jest obecnie suplementem do dyplomu. To właśnie na jego podstawie dyrektor szkoły musi zdecydować, czy zakres realizowanego materiału w trakcie studiów odpowiada specyfice pracy w danej szkole i czy jest adekwatny do prowadzonych zajęć.

Zgodnie z § 19 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2009 r. Nr 50, poz. 400) - dalej ropzorządzenie, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-psychologa w szkołach, w tym w specjalnych posiadała osoba, która ukończyła studia magisterskie na kierunku psychologia w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom lub posiada dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej ze specjalizacją filozoficzno-psychologiczną uzyskany na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim lub dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej w zakresie psychologii uzyskany w Akademii Teologii Katolickiej, o których mowa w art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. z 2001 r. Nr 73, poz. 763 z późn. zm.) oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. W kontekście zadanego pytania należy pamiętać, że do zajmowania stanowiska nauczyciela- psychologa w szkole specjalnej nie jest wymagane posiadanie dodatkowo kwalifikacji w specjalności odpowiedniej niepełnosprawności uczniów. Jak wynika z treści pytania do pracy zgłosiła się osoba, która ukończyła studia magisterskie na kierunku psychologia w specjalności psychologia stosowana. W związku z tym, że obecnie uczelnie prowadzą bardzo wiele specjalności w ramach studiów psychologicznych, trudno jest jednoznacznie określić na podstawie samej nazwy specjalności, czy omawiana osoba uzyskała kwalifikacje do pracy na wspomnianym stanowisku. Istotny zatem w tym przypadku będzie przebieg studiów, który dokumentowany jest obecnie suplementem do dyplomu (wcześniej taką rolę pełnił indeks). To właśnie na tej podstawie dyrektor szkoły zatrudniając konkretnego absolwenta psychologii, będzie decydował, czy zakres realizowanego przez niego materiału w trakcie studiów odpowiada specyfice pracy w danej szkole i czy jest adekwatny do prowadzonych przez niego zajęć. Należy jednak przyjąć zasadę, że generalnie absolwent psychologii, aby posiadać kwalifikacje do pracy w szkole, w tym specjalnej musi mieć udokumentowane zaliczenie przedmiotów ukierunkowujących go do pracy z dziećmi w wieku szkolnym. Ponadto należy pamiętać, że do zajmowania stanowiska nauczyciela-psychologa wymagane jest również posiadanie przygotowania pedagogicznego. W myśl § 1 pkt 3 rozporządzenia przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną - w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. O posiadaniu przygotowania pedagogicznego świadczy dyplom ukończenia studiów lub inny dokument wydany przez uczelnię, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli lub świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego. W związku z powyższym przygotowanie pedagogiczne, i tym samym kwalifikacje do pracy na stanowisku nauczyciela można uzyskać realizując przedmioty z ww. zakresu w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin oraz pozytywnie ocenioną praktykę pedagogiczną w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin w szkołach lub placówkach systemu oświaty. Zatem z suplementu do dyplomu powinno wynikać również, że program ukończonych przez omawianą osobę studiów, oprócz psychologii i pedagogiki obejmował także treści z zakresu dydaktyki szczegółowej - metodyka nauczania psychologii oraz 150 godzin pozytywnie ocenionej praktyki.

Krzysztof Lodziński