Czy nauczyciel rozpoczynający pracę w szkole z pełnymi kwalifikacjami zatrudniony na zastępstwo do 16 czerwca 2009 r. (na czas urlopu dla poratowania zdrowia innego nauczyciela) może odbyć staż na nauczyciela kontraktowego i zakończyć go nadaniem stopnia awansu nauczyciela kontraktowego?

Przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674), dalej - K.N. są tak skonstruowane, aby nauczyciel stażysta mógł odbyć staż, uzyskać ocenę dorobku zawodowego za okres stażu, przystąpić do rozmowy kwalifikacyjnej przed komisją i wreszcie uzyskać awans na stopień nauczyciela kontraktowego. Dlatego umowa z nauczycielem stażystą powinna zostać zawarta na rok (od 1 września do 31 sierpnia).
Zgodnie bowiem z przepisem art. 10 ust. 2 K.N. z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje, z zastrzeżeniem ust. 3, i rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego.

Zatrudnienie nauczyciela od 1 września do 16 czerwca może spowodować komplikacje w przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego po zakończeniu stażu, który zakończy się z dniem 31 maja 2009 r. Zgonie bowiem z przepisami art. 9c ust. 1 pkt 1 K.N. staż w przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego trwa 9 miesięcy.

Dyrektor szkoły w ciągu 16 dni (do 16 czerwca 2009 r.) powinien ocenić dorobek nauczyciela za okres stażu, powołać komisję i w przypadku uzyskania akceptacji komisji nadać nauczycielowi stopień awansu. Z praktyki wiadomo, że czynności które podejmuje dyrektor po zakończeniu stażu zajmują ponad miesiąc a decyzje wydawane są najczęściej w lipcu lub nawet w sierpniu.
Kolejność czynności jest tu następująca. Nauczyciel kończy staż, z którego realizacji składa sprawozdanie do dyrektora szkoły, dyrektor na podstawie sprawozdania ustala ocenę dorobku zawodowego za okres stażu, w przypadku kiedy ocena jest pozytywna nauczyciel stażysta występuje do dyrektora z wnioskiem o podjęcie postępowania na stopień nauczyciela kontraktowego. Na wniosek nauczyciela dyrektor powołuje komisje kwalifikacyjna, która przeprowadza rozmowę z nauczycielem, a w przypadku uzyskania akceptacji komisji, dyrektor nadaje stopień nauczyciela kontraltowego.
Odpowiednie regulacje prawne znajdują się w przepisach § 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2004 r. Nr 260, poz. 2593), który stanowi, iż w terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz w przepisach rozdziału 3a ustawy - Karta Nauczyciela
Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 3, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły, w przypadku nauczyciela kontraktowego - po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców.

Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje jednak postępowania.
Jeśli postępowanie udałoby się przeprowadzić szybciej, to można nadać nauczycielowi stopień ale najpóźniej w dniu 16 czerwca (w ostatnim, dniu zatrudnienia nauczyciela w szkole).

Ponieważ sytuacja jest nietypowa to najlepiej skonsultować ją z kuratorem oświaty. Zgodnie bowiem z przepisami art. 9h ust. 1 pkt 1 K.N. nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez dyrektorów szkół - sprawuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny.

Jan Chojnacki