Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie problemu dowozu dzieci do przedszkoli i szkół podstawowych. Szczególną uwagę zwrócono na obowiązki, jakie ciążą w tym zakresie na organach gminy. Materiał ten może służyć pomocą referatom oświaty w urzędach gmin, a także dyrektorom szkół. Na uwagę zasługuje zwłaszcza orzecznictwo sądów administracyjnych, a także uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze, która wyjaśnia kwestie związane z możliwością finansowania dowozu dzieci.
Ustawa z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) w art. 7 ust. 1 pkt 8 stanowi, iż do podstawowych zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji publicznej. Z normy o charakterze ogólnym wypływają normy szczególne, zawarte przede wszystkim w ustawie z 7.09.1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) – dalej u.s.o. Zgodnie z zapisem art. 5a ust. 2 pkt 1 u.s.o. zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, a także profilaktyki społecznej w przedszkolach, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkolach specjalnych oraz innych formach wychowania przedszkolnego i szkołach podstawowych jest zadaniem oświatowym gmin. Z przytoczonego zapisu wynika wiele czynności technicznych, które mają na celu realizację tego obowiązku.
Dowóz dzieci do przedszkoli i szkół podstawowych
Jednym z nich jest ustalenie sieci publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych w taki sposób, aby wszystkie dzieci pięcioletnie zamieszkałe na terenie gminy miały możliwość spełnienia obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, a droga dziecka z domu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego nie przekraczała 3 km (art. 14a ust. 2 u.s.o.). Jeżeli droga ta przekracza 3 km, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, gdy dowożenie zapewniają rodzice.
Konstrukcja przepisu wskazuje, że gmina ma obowiązek zapewnić dowóz do najbliższego przedszkola, niekoniecznie więc położonego na terenie gminy. Długość drogi powinna być mierzona nie w linii prostej, lecz z uwzględnieniem warunków lokalnych, w tym istniejących połączeń drogowych, rzeźby terenu itp.
W odniesieniu do realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe na terenie gminy obowiązek gminy kształtuje się odmiennie. Gmina jest zobligowana do ustalenia sieci publicznych szkół w taki sposób, aby umożliwić wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem, że droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:
3 km – w przypadku uczniów klas I–IV szkół podstawowych,
4 km – w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów.
Więcej informacji w tym m.in.:
· Zobowiązania gminy w przypadku niezrealizowania zapisów ustawy
· Kiedy zachodzi obowiązek zwrotu kosztów dojazdu organizowanego przez rodziców
· Obowiązki gminy w zakresie dowozu dzieci niepełnosprawnych

Zachęcamy do dyskusji na Forum.