Która podstawa programowa obowiązuje na poszczególnych poziomach kształcenia?
Czy podstawa z sierpnia tego roku obowiązuje na wszystkich trzech poziomach, czy tylko w obecnych klasach pierwszych?
Według mojej opinii obecnie obowiązuje podstawa programowa w brzmieniu nadanym przez rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, z wyjątkiem wykazu lektur, który został zmieniony przez rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Według mojej opinii znowelizowany wykaz lektur powinien obecnie być realizowany odpowiednio w klasach I i II oraz IV i V szkoły podstawowej, w klasach I i II gimnazjum oraz w klasach I i II szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. Natomiast w pozostałych klasach do zakończenia etapu edukacyjnego należy realizować wykaz lektur, który obowiązywał przez nowelizacją, która weszła w życie z dniem 1 września 2007 r.
Podstawy programowe zostały określone w § 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458 z późn. zm.).
W związku z tym, że według mojej opinii pytanie zostało zadane bez odniesienia się do konkretnego typu szkoły oraz przedmiotu, a jego autor odnosi się jedynie do "podstawy programowej z sierpnia tego roku" należy wywnioskować, że najprawdopodobniej będzie chodziło o aktualny stan prawny podstawy programowej z języka polskiego, gdyż zmiana ww. rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z sierpnia tego roku dotyczyła wyłącznie tego przedmiotu.
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, jaka aktualnie obowiązuje podstawa programowa należy przede wszystkim prześledzić zmiany, które były wprowadzane do ww. rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Według mojej opinii najistotniejszą zmianą w kontekście zadanego pytania będzie zmiana tego rozporządzenia z 23 sierpnia 2007 r.. Otóż rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2007 r. Nr 157, poz. 1100) nadało nowe brzmienie, czyli zmieniło:
• podstawę programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych (załącznik nr 1),
• podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów (załącznik nr 2),
• podstawę programową kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających (załącznik nr 4).
Powyższe zmiany w podstawie programowej weszły w życie (zaczęły obowiązywać) z dniem 1 września 2007 r.. Jednocześnie w § 2 tego rozporządzenia zostało określone, że wykaz lektur określony w załącznikach nr 2 i 4 w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, jest realizowany, począwszy od roku szkolnego 2007/2008 odpowiednio w klasach I i IV szkoły podstawowej, w klasach I gimnazjum i w klasach I szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. Natomiast w pozostałych klasach do zakończenia etapu edukacyjnego realizuje się dotychczasowy wykaz lektur. Ponadto w § 3 tego rozporządzenia zostało określone, że podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów określoną w załączniku nr 2 w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, w zakresie działu "I Etap Edukacyjny klasy I-III Kształcenie Zintegrowane" i w części dotyczącej języka obcego nowożytnego stosuje się, począwszy od roku szkolnego 2008/2009.
Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów od 1 września 2007 r. obowiązują nowe podstawy programowe, z tym że nowy wykaz lektur określony w załącznikach nr 2 i 4 jest realizowany, począwszy od roku szkolnego 2007/2008 odpowiednio w klasach I i IV szkoły podstawowej, w klasach I gimnazjum i w klasach I szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. Natomiast w pozostałych klasach do zakończenia etapu edukacyjnego realizuje się dotychczasowy wykaz lektur.
Jednak z dniem 2 września 2008 r. weszła w życie kolejna nowelizacja ww. rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (do tej właśnie nowelizacji nawiązuje autor pytania). Tym razem rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2008 r. Nr 159, poz. 992) wprowadziło następujące zmiany:
1. w załączniku nr 2 "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów":
a) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Szkoła podstawowa I i II etap edukacyjny" w części "II etap edukacyjny klasy IV-VI" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura",
b) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Gimnazjum III etap edukacyjny" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura",
2. w załączniku nr 4 "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających":
a) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Kształcenie w zakresie podstawowym" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura",
b) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Kształcenie w zakresie rozszerzonym" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura".
Powyższa nowelizacja rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół miała na celu ograniczenie z dniem 2 września 2008 r. wykazu lektur obowiązkowych na rzecz zwiększenia swobody nauczyciela w doborze utworów literackich. Należy bowiem pamiętać, że poprzednia zmiana rozporządzenia znacznie zwiększyła liczbę lektur obowiązkowych, ograniczając tym samym swobodę wyboru nauczycielom i powodując, iż uczniowie omawiali utwory w ekspresowym tempie. Ostatnia zmiana rozporządzenia polegała na określeniu lektur obowiązkowych oraz wskazaniu - dla II etapu edukacyjnego (klasy IV-VI szkoły podstawowej), gimnazjum, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego i technikum uzupełniającego - zestawu szczególnie wartościowych utworów przykładowych, z którego nauczyciele mogą dowolnie wybierać w zależności od możliwości, zdolności i zainteresowań uczniów. Zatem nauczyciele będą mogli również wybierać inne utwory spoza tych wykazów. Warto zauważyć, że ostatnia zmiana rozporządzenia weszła w życie z dniem ogłoszenia. Skrócenie terminu wejścia w życie rozporządzenia było konieczne ze względu na fakt, iż wykaz lektur zawarty w zmianie rozporządzenia miał obowiązywać już od roku szkolnego 2008/2009.
Czy podstawa z sierpnia tego roku obowiązuje na wszystkich trzech poziomach, czy tylko w obecnych klasach pierwszych?
Według mojej opinii obecnie obowiązuje podstawa programowa w brzmieniu nadanym przez rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, z wyjątkiem wykazu lektur, który został zmieniony przez rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Według mojej opinii znowelizowany wykaz lektur powinien obecnie być realizowany odpowiednio w klasach I i II oraz IV i V szkoły podstawowej, w klasach I i II gimnazjum oraz w klasach I i II szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. Natomiast w pozostałych klasach do zakończenia etapu edukacyjnego należy realizować wykaz lektur, który obowiązywał przez nowelizacją, która weszła w życie z dniem 1 września 2007 r.
Podstawy programowe zostały określone w § 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458 z późn. zm.).
W związku z tym, że według mojej opinii pytanie zostało zadane bez odniesienia się do konkretnego typu szkoły oraz przedmiotu, a jego autor odnosi się jedynie do "podstawy programowej z sierpnia tego roku" należy wywnioskować, że najprawdopodobniej będzie chodziło o aktualny stan prawny podstawy programowej z języka polskiego, gdyż zmiana ww. rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z sierpnia tego roku dotyczyła wyłącznie tego przedmiotu.
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, jaka aktualnie obowiązuje podstawa programowa należy przede wszystkim prześledzić zmiany, które były wprowadzane do ww. rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Według mojej opinii najistotniejszą zmianą w kontekście zadanego pytania będzie zmiana tego rozporządzenia z 23 sierpnia 2007 r.. Otóż rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2007 r. Nr 157, poz. 1100) nadało nowe brzmienie, czyli zmieniło:
• podstawę programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych (załącznik nr 1),
• podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów (załącznik nr 2),
• podstawę programową kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających (załącznik nr 4).
Powyższe zmiany w podstawie programowej weszły w życie (zaczęły obowiązywać) z dniem 1 września 2007 r.. Jednocześnie w § 2 tego rozporządzenia zostało określone, że wykaz lektur określony w załącznikach nr 2 i 4 w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, jest realizowany, począwszy od roku szkolnego 2007/2008 odpowiednio w klasach I i IV szkoły podstawowej, w klasach I gimnazjum i w klasach I szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. Natomiast w pozostałych klasach do zakończenia etapu edukacyjnego realizuje się dotychczasowy wykaz lektur. Ponadto w § 3 tego rozporządzenia zostało określone, że podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów określoną w załączniku nr 2 w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, w zakresie działu "I Etap Edukacyjny klasy I-III Kształcenie Zintegrowane" i w części dotyczącej języka obcego nowożytnego stosuje się, począwszy od roku szkolnego 2008/2009.
Jak wynika z wyżej przedstawionych przepisów od 1 września 2007 r. obowiązują nowe podstawy programowe, z tym że nowy wykaz lektur określony w załącznikach nr 2 i 4 jest realizowany, począwszy od roku szkolnego 2007/2008 odpowiednio w klasach I i IV szkoły podstawowej, w klasach I gimnazjum i w klasach I szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. Natomiast w pozostałych klasach do zakończenia etapu edukacyjnego realizuje się dotychczasowy wykaz lektur.
Jednak z dniem 2 września 2008 r. weszła w życie kolejna nowelizacja ww. rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (do tej właśnie nowelizacji nawiązuje autor pytania). Tym razem rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2008 r. Nr 159, poz. 992) wprowadziło następujące zmiany:
1. w załączniku nr 2 "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów":
a) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Szkoła podstawowa I i II etap edukacyjny" w części "II etap edukacyjny klasy IV-VI" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura",
b) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Gimnazjum III etap edukacyjny" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura",
2. w załączniku nr 4 "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających":
a) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Kształcenie w zakresie podstawowym" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura",
b) nowe brzmienie otrzymała w dziale "Kształcenie w zakresie rozszerzonym" w części dotyczącej przedmiotu "Język polski" pozycja "Lektura".
Powyższa nowelizacja rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół miała na celu ograniczenie z dniem 2 września 2008 r. wykazu lektur obowiązkowych na rzecz zwiększenia swobody nauczyciela w doborze utworów literackich. Należy bowiem pamiętać, że poprzednia zmiana rozporządzenia znacznie zwiększyła liczbę lektur obowiązkowych, ograniczając tym samym swobodę wyboru nauczycielom i powodując, iż uczniowie omawiali utwory w ekspresowym tempie. Ostatnia zmiana rozporządzenia polegała na określeniu lektur obowiązkowych oraz wskazaniu - dla II etapu edukacyjnego (klasy IV-VI szkoły podstawowej), gimnazjum, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego i technikum uzupełniającego - zestawu szczególnie wartościowych utworów przykładowych, z którego nauczyciele mogą dowolnie wybierać w zależności od możliwości, zdolności i zainteresowań uczniów. Zatem nauczyciele będą mogli również wybierać inne utwory spoza tych wykazów. Warto zauważyć, że ostatnia zmiana rozporządzenia weszła w życie z dniem ogłoszenia. Skrócenie terminu wejścia w życie rozporządzenia było konieczne ze względu na fakt, iż wykaz lektur zawarty w zmianie rozporządzenia miał obowiązywać już od roku szkolnego 2008/2009.