Jak postąpić w sytuacji rozpatrywania wniosku o przyznanie stypendium szkolnego uczniowi na podstawie art. 90d ustawy o systemie oświaty, jeżeli dochód z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku nie przekroczył 351 zł na osobę, natomiast od miesiąca złożenia wniosku dochód wzrósł i przekracza tę kwotę? Wniosek został złożony do 15 września, natomiast decyzja wydawana jest w listopadzie.
Jak odnieść powyższy problem do art. 90o ustawy o systemie oświaty?

Zasady przyznawania uczniom stypendium szkolnego reguluje art. 90d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem (ust. 1) stypendium szkolne może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie, w szczególności gdy w rodzinie tej występuje: bezrobocie, niepełnosprawność, ciężka lub długotrwała choroba, wielodzietność, brak umiejętności wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych, alkoholizm lub narkomania, a także gdy rodzina jest niepełna lub wystąpiło zdarzenie losowe.


Z powyższego przepisu wynika, że podstawowym warunkiem przyznania uczniowi stypendium szkolnego jest trudna sytuacja materialna, wynikająca z niskich dochodów na osobę w jego rodzinie. Jednocześnie ustawa o systemie oświaty określiła, że miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie ucznia uprawniająca do ubiegania się o stypendium szkolne nie może być większa niż kwota, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.), czyli obecnie 351 zł (kwota ta wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej - Dz. U. Nr 135, poz. 950).
W ten sposób ustawodawca przesądził, że stypendium szkolne może otrzymywać tylko taki uczeń, który spełnia tzw. kryterium dochodowe, a mianowicie miesięczna wysokość dochodu na osobę w jego rodzinie nie przekracza 351 zł.
W art. 90o ustawy o systemie oświaty przewidziano obowiązek wstrzymania bądź cofnięcia stypendium szkolnego, w przypadku gdy ustaną przyczyny jego przyznania. O ustaniu przyczyn, które stanowiły podstawę przyznania stypendium szkolnego należy niezwłocznie powiadomić organ przyznający stypendium. Obowiązek ten dotyczy rodziców ucznia otrzymującego stypendium szkolne albo pełnoletniego ucznia, a także dyrektora szkoły, kolegium nauczycielskiego, nauczycielskiego kolegium języków obcych, kolegium pracowników służb społecznych lub ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego. Należności z tytułu nienależnie pobranego stypendium szkolnego podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Powyższy art. 90o ustawy o systemie oświaty odnosi się do sytuacji gdy uczniowi zostało już przyznane stypendium szkolne (wydano decyzję w tej sprawie), a następnie, już po wydaniu decyzji, okazało się, że jego sytuacja materialna poprawiła się na tyle, że przestał on spełniać kryterium dochodowe określone w ustawie i wówczas przyznane mu stypendium wstrzymuje się albo cofa. Natomiast w przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia z sytuacją gdy uczniowi nie zostało jeszcze przyznane stypendium (nie wydano decyzji w tej sprawie). W rozstrzyganej sprawie, uczeń w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku spełniał co prawda kryterium dochodowe określone w art. 90d ust. 7 ustawy o systemie oświaty, jednakże od miesiąca, w którym złożył wniosek, jego sytuacja materialna zmieniła się i de facto "odpadła" przesłanka uzasadniająca przyznanie mu stypendium (miesięczny dochód na osobę w jego rodzinie przekroczył 351 zł). Należy podkreślić raz jeszcze, że zgodnie z art. 90d ust. 7 ustawy o systemie oświaty, stypendium szkolne może być przyznane tylko uczniowi, w którego rodzinie miesięczny dochód na osobę nie przekracza 351 zł. Dlatego też w rozpatrywanej sprawie uczniowi nie należy przyznawać stypendium szkolnego. Przyznanie stypendium w takiej sytuacji byłoby wręcz niezgodne z ustawą o systemie oświaty.