DEFINICJA KONFLIKTU

Konflikt oznacza sprzeczność interesów, niezgodność poglądów, kolizję, spór, zatarg. Konflikt w organizacji wynika z konieczności dzielenia się ograniczonymi zasobami lub pracami, zajmowania odmiennej pozycji, różnych celów, wartości i poglądów. Współczesny pogląd na konflikt zakłada, że:

• konflikty są nieuniknione,
• przyczyną powstania konfliktu może być wadliwa struktura organizacyjna, różne cele, różne wartości, różnice w postrzeganiu, asymetrie związane z zadaniami, niezadowolenie z roli, niepewność, zależność od wspólnych zasobów itp.,
• konflikt może szkodzić organizacji, może również zwiększać jej efektywność,
• zadaniem kierownictwa jest kierowanie konfliktem i skuteczne jego rozwiązywanie,
• optymalna efektywność organizacji wymaga konfliktu na umiarkowanym poziomie.

RODZAJE KONFLIKTÓW

Rodzajów konfliktów jest tak wiele, że trudno jest przyjąć jedno, najlepsze kryterium ich podziału. Ze względu na osoby lub grupy, których konflikt dotyczy, można przyjąć podział na:

• , które przeżywa każdy, podejmując decyzję np. rozważając celowość zmiany pracy;
• między ludźmi w organizacji np. między nauczycielem a dyrektorem szkoły;
• , które powstają między różnymi organizacjami, dużymi grupami społecznymi, rządami.

Można też podzielić konflikty w zależności od ich bardzo ogólnie określonych przyczyn. Będziemy wówczas mieli:

• Konflikt rzeczywistych poglądów i celów, czyli sytuację, gdy strony mają inne potrzeby lub chcą osiągnąć różne cele;
• Konflikt emocjonalny, który powstaje na styku zderzenia dwóch osobowości, niekoniecznie różnych celach.

Ze względu na wpływ i skutki konfliktu można wyróżnić:

• Konflikt destruktywny, niszczący dla organizacji;
• Konflikt konstruktywny, którego skutki okazują się korzystne.

Wreszcie, ze względu na stopie nasilenia relacji można podzielić konflikty na: spory, gry, walki.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA KONFLIKTÓW

Konflikty najczęściej wybuchają, gdy strony rywalizują o osiągnięcie pewnych celów. Najczęstsze powody to:

• podział dóbr;
• sprawowanie kontroli nad ludźmi;
• władza;
• koordynacja działań.

Ograniczone dobra to jeden z najczęstszych powodów konfliktów. Przykładem może być podział nagród w szkole, prowadzący do silnych napięć między pracownikami. Albo przydział pracowni komputerowych przez władze gminy niektórym tylko szkołom. W domu najczęstszy konflikt między dziećmi dotyczy właśnie podziału dóbr, gdy bracia biją się o to, który ma pierwszy korzystać z komputera. W konfliktach międzynarodowych ograniczonym dobrem mogą być terytoria czy bogactwa naturalne.

Władza jest rzeczą bardzo pożądaną i cenioną przez ludzi. Różnice w dostępie do władzy, do kontroli nad innymi prowadzą do silnych napięć i uruchamiają ogromne emocje. Wiele szkół przeżywało silne konflikty w sytuacji wyboru nowego dyrektora. Również spory dotyczące oceny nauczyciela mają często ukryty podtekst walki o władzę, sprowadzający się do pytania: ""Czy i ile własnego zdania dyrektor może narzucić nauczycielowi?"". Wreszcie poszczególni ludzie w organizacji mają często inne spojrzenia na tempo swojej pracy, na zakres wykonywanych działań, na sposób realizowania zadań. Często konflikty w szkole powodowane są różnym przydziałem zadań poszczególnym pracownikom, poczuciu niektórych, że są zbyt obciążeni albo odwrotnie, pomijani w pracy szkoły. Generalnie można przyjąć, że istnieje następująca zależność:

Ale przyczyny konfliktów w organizacji mają często bardzo osobisty charakter i wynikają z postaw, wartości i postrzegania. Nastroje podejrzliwości, niezgodność wartości, odrzucanie hierarchii, stereotypowe postrzeganie rzeczywistości silnie podsycają możliwość wybuchu konfliktu.